Türkiye’nin ilk yerli gözlem uydusu RASAT'ın görüntülerinin son kullanıcıya ulaşmasını sağlayan Gezgin Portalı, TÜBİTAK Uzay Enstitüsü ODTÜ Yerleşkesi’nde yapılan törenle açıldı.
Muhammet METİN/Kokpit.aero
TÜBİTAK Uzay Teknolojileri Araştırma Enstitüsü (TÜBİTAK
UZAY) tarafından yerli olarak tasarlanıp üretilen RASAT uydusu, uzayda 3.
yılını doldurdu. Rasat Uydusunun görüntülerinin kullanılacağı www.gezgin.gov.tr portalı,
kamu kuruluşları ve üniversitelerin hizmetine sunuldu. Bilim, Sanayi ve
Teknoloji Bakanı Fikri Işık, Rasat Uydusu 3. Yıl Kutlaması ve Gezgin Geoportalı
açılış toplantısında yaptığı konuşmada, “Rasat, yörüngesinde 16 bin 480 tur
atarak toplam 6 milyon kilometrekare alanı görüntülemiş oldu. Elde ettiği
görüntülerle Türkiye’yi iki defa tamamen kapsadığı ve 3’üncü kapsama dönemi
içinde olduğunu gösteriyor” dedi.
Bakan Işık, “İlk milli uydumuz Rasat’ın 3. yılını
doldurması ve Gezgin’in açılışı sebebiyle düzenlenen programda sizlerle
birlikte olmaktan dolayı mutluyum. Bugün büyük umut ve heyecanla uzaya
gönderdiğimiz ilk milli yer gözlem uydumuz Rasat’ın uzaydaki 3’üncü yılı. 17
ağustos 2011 yılında uzaya fırlatılan Rasat, 3 yıldır yörüngesinde başarıyla
hizmet vermeye devam ediyor” dedi. Bakan Işık konuşmasını şöyle sürdürdü:
TABULARIMIZ
VE ÖNYARGILARIMIZ KIRILDI
Rasat’ın tamamen yerli uydu ve yerli üretim olmasının
ayrı bir sembolik önemi olduğunu belirten Bakan Işık, “Böylece bir anlamda
tabularımız ve önyargılarımız kırıldı. Türkiye’nin de en gelişmiş teknolojik
ürünleri yapabileceğine dair özgüven ve cesaretimiz arttı. Bu arada artık
Göktürk 2’den de daha geniş çok daha yüksek çözünürlüklü yeni bir uyduya
başladığımızı özellikle ifade etmek istiyorum. Bu projenin başlangıç olarak
ileri nesil uzay teknolojilerini Türkiye’de geliştirilmesine imkân sağlaması en
büyük temennimizdir. Çünkü uzay endüstrisi alanında dünyada büyük bir rekabet
yaşanmakta. Dünyanın gittikçe küçüldüğü her yerin adeta Biri Bizi Gözetliyor
evi gibi gözetlendiği bir dönemde bilgi, bilişim, izlemede önemli hale geldi”
şeklinde konuştu.
Işık, RASAT ve GÖKTÜRK 2'deki yerli üretim teknolojinin
ekonomi ve endüstriye büyük bir güç katacağını ve ivme kazandıracağını
bildirerek, Bakanlık olarak yerli, teknolojik ve temiz üretim olmak üzere üç
ana hedeflerinin olduğunu anlattı.
TÜRKİYE
UZAYDA 1. LİGE TAŞINDI
TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Yücel Altunbaşak, dünya
devletlerinin uzay serüveninin 1950'li yıllarda başladığını, Türkiye'nin ise bu
yarışa 2001'de girdiğini söyledi. Altunbaşak, 50 yıl geç kalınmasına rağmen şu
ana kadar çok büyük atılım yapıldığını belirterek, "Türkiye uzay konusunda
1. lige taşındı" dedi.
2001'de BİLSAT, 2011'de RASAT ve 2012'de GÖKTÜRK-2
uydusunun fırlatıldığını hatırlatan Altunbaşak, Türkiye'nin yer gözlem
uydularıyla ilgili hiçbir problemi kalmadığını anlattı. Altunbaşak, 1 ay içinde
Türkiye'nin ilk yerli haberleşme uydusu projesini başlatacaklarını açıkladı.
RASAT’IN
TÜRKİYE HARİTASI İNTERNETTE
TÜBİTAK UZAY, Kalkınma Bakanlığı desteği ile başlattığı
Geoportal Projesi kapsamında gözlem uydularından elde edilen görüntülerin
internet ortamında paylaşılabilmesi için GEZGİN portalı geliştirildi. RASAT
uydusundan indirilen ham görüntüler geometrik ve radyometrik düzeltmelerin
ardından koordinatlandırma işlemleri yapılarak güncel görüntüler GEZGİN
portalına aktarılıyor.
Kamu kuruluşları ve üniversiteler gov.tr, edu.tr, pol.tr,
tsk.tr, k12.tr, bel.tr uzantılı e-posta adresleri ile GEZGİN portaline üye
olabiliyor ve 18 Ağustos 2014 tarihinden itibaren www.gezgin.gov.tr adresinden
tüm görüntülere ücretsiz olarak ulaşabiliyorlar.
KAMU
KURULUŞLARI RASAT GÖRÜNTÜLERİNİ KULLANIYOR
RASAT’tan elde edilen görüntüler haritacılık, afet
izleme, tarım, çevre, şehircilik ve planlama çalışmalarında kullanılıyor. Daha
önce yabancı uydulardan alınan uydu görüntülerinin RASAT ile yerli olarak
karşılanması amacıyla TÜBİTAK UZAY, kamu kurumları, üniversiteler ve özel
sektör ile çalışmalar yapıyor. Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi
Başkanlığı, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı, Maden Tetkik ve Arama Kurumu
olmak üzere çok sayıda kamu kurum ve kuruluşuna uydu görüntüsü sağlanıyor.
Düzenli olarak görüntü sağlanan bu kurumların yanı sıra farklı kamu kurumu ve
üniversite ile onlarca özel sektör kuruluşunun da uydu görüntüsü talepleri
karşılandı.
Kamu kuruluşları ve üniversiteler, GEZGİN Portalı'na üye
olabilecek ve www.gezgin.gov.tr adresinden
tüm görüntülere ücretsiz ulaşabilecek.
YERLİ
UZAY PROJELERİNİN MİHENK TAŞI: RASAT
2011’de uzaya gönderilen RASAT, Türkiye’nin uzay
projeleri için bir mihenk taşı oldu. Uydunun sistem mühendisliği ve sistem
tasarımı yurtdışından herhangi bir destek alınmadan TÜBİTAK UZAY mühendisleri
tarafından gerçekleştirildi. Uyduda, yerli olarak tasarlanan ve üretilen BiLGE
isimli uydu görev bilgisayarı, T-REKS isimli X-Bant haberleşme sistemi ile
GEZGİN isimli gerçek zamanlı görüntü işleme modülleri kullanılıyor. 7,5 metre
siyah beyaz, 15 metre renkli görüntüleme yeteneğine sahip RASAT, 93 kg
ağırlığında ve hiçbir kısıtlama olmaksızın dünyanın her yerinden görüntü
alabiliyor. Alınan görüntüler RASAT, çektiği görüntüleri TÜBİTAK UZAY’ın
Ankara’daki yer istasyonuna iletiyor. Milli uydunun çektiği görüntülerle
Türkiye’nin iki boyutlu uydu görüntü veri tabanı oluşturuldu. Güncelliğin
sağlanması amacıyla çekilen yeni görüntülerle veri tabanı her geçen gün daha da
zengin hale getiriliyor. Yeryüzünden 700 kilometre yükseklikte bulunan uydu,
dünya çevresini 98 dakikada turluyor.
RASAT uydusunun tasarım ömrü 3 yıl olarak belirlenmişti.
17 Ağustos 2014 tarihi itibariyle yörüngesinde 3. yılını dolduran RASAT tüm
hedeflerine başarıyla ulaştı ve yörüngesinde görevlerini başarı ile devam
ettiriyor. RASAT 3 yıl boyunca yörüngesinde 16480 tur attı ve toplam 6 milyon
km2 alan görüntüledi. RASAT uydusu 1000 yakın görüntüleme görevini başarı ile
gerçekleştirdi.